Van điều khiển khí nén (hay còn gọi là van điện từ, van solenoid) là thiết bị thiết yếu trong các hệ thống khí nén tự động hiện đại. Van này giúp các thiết bị chấp hành như xy lanh và động cơ khí nén hoạt động chính xác theo tín hiệu từ PLC và các cảm biến.
Để van khí nén hoạt động hiệu quả và đảm bảo an toàn cho toàn bộ hệ thống, việc lắp đặt và bảo trì đúng cách là vô cùng quan trọng. Lắp đặt không đúng kỹ thuật có thể dẫn đến rò rỉ khí, gây hao tổn năng lượng, trong khi thiếu bảo trì định kỳ có thể làm van kẹt, hoạt động chậm và giảm tuổi thọ nhanh chóng.
Vậy, cần lưu ý và thực hiện quy trình nào khi lắp đặt, vận hành và bảo trì van khí nén? Làm thế nào để phát hiện và xử lý các hư hỏng thường gặp? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Các Bước Lắp Đặt Van Điều Khiển Khí Nén
Kiểm Tra Thông Số Kỹ Thuật Van
Xác minh các thông số như model, cấu hình cổng, áp suất làm việc, và nhiệt độ môi trường tối đa so với yêu cầu thực tế.
Đảm bảo van được cung cấp đúng chủng loại và không bị lỗi.
Kiểm tra trạng thái của van (Thường mở – NO hoặc Thường đóng – NC).
Vệ Sinh Đường Ống và Lưu Chất
Đảm bảo hệ thống đường ống và lưu chất bên trong hoàn toàn sạch sẽ, không có cặn bẩn hay rỉ sét.
Lắp thêm bộ lọc khí nén trước van để ngăn bụi bẩn và dầu gây hư hỏng.
Quan Tâm Đến Vị Trí và Hướng Lắp Đặt Van
Đối với van kiểu mặt bích: Đảm bảo mặt bích van song song và cân phẳng với mặt bích ống.
Đối với van kiểu ren: Sử dụng băng tan để bịt kín ren, tránh rò rỉ.
Lắp van có kích thước lớn bằng các dây đai, pa lăng để tránh làm hư hỏng.
Lắp van theo chiều dòng chảy như hướng mũi tên trên thân van và chọn vị trí thuận lợi cho bảo trì sau này.
Kết Nối Ống Với Van Đúng Kỹ Thuật
Siết chặt từ từ và đồng đều các bu lông kết nối ống-van, tránh siết quá chặt gây biến dạng van.
Sử dụng mô men lực theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
Sử dụng gioăng đệm phù hợp với kích thước, vật liệu và áp suất làm việc.
Kiểm Tra Hệ Thống Trước Khi Đưa Van Vào Hoạt Động
Kiểm Tra Kín Khí: Cấp khí nén vào hệ thống ở áp suất làm việc và kiểm tra các mối nối xem có sủi bọt không. Sử dụng nước xà phòng để phát hiện rò rỉ.
Kiểm Tra Hoạt Động: Khởi động van ở áp suất thấp và tăng dần đến áp suất làm việc, theo dõi tình trạng hoạt động. Van cần hoạt động nhẹ nhàng, không bị kẹt, rung động hay phát ra âm thanh lạ.
Xem thêm : Hệ Thống Điều Khiển Nhà Thông Minh Là Gì? Vai Trò Của Nó Ra Sao?
Nguyên Tắc Vận Hành Van Khí Nén An Toàn
Chỉ Vận Hành Trong Giới Hạn Áp Suất và Nhiệt Độ Cho Phép
Van chỉ nên làm việc trong dải áp suất và nhiệt độ được khuyến nghị trên catalogue của nhà sản xuất. Áp suất không phù hợp có thể gây hỏng van.
Nên trang bị các van an toàn để đề phòng trường hợp áp suất tăng đột ngột.
Đảm Bảo Nguồn Cung Cấp Khí Sạch, Ổn Định
Khí cung cấp cho van phải luôn sạch (qua bộ lọc), khô (qua bộ tách ẩm) và có áp suất ổn định (qua bộ điều áp).
Nguồn khí bẩn có thể làm giảm tuổi thọ gioăng, seal, và gây tắc nghẽn.
Không Điều Khiển Van Chuyển Trạng Thái Quá Nhanh
Thời gian đóng mở van cần được điều chỉnh hợp lý (thường từ 1-3 giây) để tránh va đập mạnh lên hệ thống.
Với ứng dụng yêu cầu tốc độ cao, cần sử dụng van chuyên dụng và thiết bị giảm chấn.
Thường Xuyên Kiểm Tra Rò Rỉ, Xử Lý Kịp Thời
Định kỳ kiểm tra các vị trí dễ xảy ra rò rỉ và xử lý ngay nếu phát hiện sủi bọt hay tiếng rò khí.
Kiểm tra dây dẫn điện đến cuộn coil xem có bị chập, hở mạch không.
Nếu phát hiện van hoạt động yếu hoặc không ổn định, cần ngưng vận hành để kiểm tra.
Các Hạng Mục Bảo Trì Van Khí Nén Định Kỳ
Làm Sạch Van, Bộ Truyền Động
Lau toàn bộ thân van, phần vỏ bọc bộ truyền động, và các rãnh nối ống bằng khăn sạch.
Sử dụng dung dịch chuyên dụng để làm sạch màng và piston bên trong bộ truyền động.
Bôi Trơn Các Bộ Phận Chuyển Động
Tháo nắp trên của bộ truyền động và bôi một lớp mỡ mỏng lên trục, các ổ trượt và cần đẩy.
Sử dụng loại mỡ chuyên dụng để đảm bảo chống mài mòn tốt và độ nhớt phù hợp.
Kiểm Tra và Thay Thế Các Phần Dễ Bị Hư Hỏng
- Kiểm Tra Cơ Hoành: Nếu phát hiện nứt, chai cứng hoặc biến dạng, cần thay mới.
- Kiểm Tra Gioăng, Seal, O-Ring: Kiểm tra các miếng gioăng và thay thế nếu thấy mòn hoặc biến dạng.
- Kiểm Tra Lò Xo: Đảm bảo lò xo không bị cong vênh, nứt vỡ và thay thế nếu cần.
Đánh Giá Tổng Thể và Quyết Định Bảo Trì Hoặc Thay Mới Van
- Sau khi kiểm tra và thay thế, lắp ráp lại van và chạy thử ở chế độ không tải trước khi chạy tải.
- Nếu van hoạt động ổn định và không có rò rỉ, có thể tiếp tục sử dụng. Nếu van đã quá cũ và hiệu suất giảm trên 15-20% so với ban đầu, nên xem xét thay thế.